خشت اول مسئولیت

باید گفت که هیچ‌یک از ما مسئول متولد نمی‌شویم. از سوی دیگر، نمی‌توان مسئولیت را تحمیل کرد، بلکه منش مسئولانه در طول زمان و براثر نگرش‌ها و عادت‌های روزانة ما در حیطه‌های احساسات، تفکرات و رفتارها شکل می‌گیرد. مسئولیت تنها در درون فرد رشد می‌کند و بر پایة معیارها و ارزش‌هایی که در خانه و اجتماع به دست می‌آورد، تغذیه و هدایت می‌شود. آموزش مسئولیت‌پذیری به جوّی ویژه در خانه و مدرسه نیاز دارد. چنین جوّی دربارة تصمیم‌‌گیری‌ها و پیامد‌های آنها، به کودکان اطلاعاتی می‌دهد و منابعی را در اختیار ایشان می‌گذارد تا بتوانند درست تصمیم بگیرند. به‌‌عبارت‌دیگر، مسئولیت‌پذیری پدیده‌ای است که رشد آن در متن خانواده و روابط اجتماعی و تعاملاتی که فرد با آنها روبه‌رو می‌شود، امکان می‌یابد.