ما به هم محتاجیم یا معتاد؟

پنج مدل ارتباطی بین همسران

برخی از جامعه‌شناسان، پس از مطالعه روی زوج‌های بسیار به این نتیجه رسیده‌اند که زوج‌ها به پنج دسته تقسیم می‌شوند که از میان آنها برخی در برابر مشکلات زندگی مسلح‌ترند. در این بررسی‌ها، از 1500 زن و مرد به طور جداگانه سوالاتی درباره شیوه زندگی، چگونگی تقسیم وظایف، رفت و آمدها، دلیل‌های مشاجره، تمایل به طلاق، خشونت، بی‌وفایی و لذایذ زندگی و... پرسیده شد و از این میان، پنج گروه از انواع متعدد زوج‌ها شناسایی شدند.

زوج رفیق

زندگی مشترک این زوج‌ها بسیار بادوام است و کمتر طلاقی میان آنها دیده می‌شود. کلمه «ما» بیش‌تر از کلمه «من» میان آنها رواج دارد.

ویژگی اول: یکپارچگی

زندگی شخصی آنها به طور کامل با زندگی خانوادگی‌شان پیوند خورده و منافع شخصی در برابر منافع خانوادگی رنگ باخته است. آیا این به آن معنی است که زندگی گروه «رفقا» در یک خوشبختی کوچک خلاصه شده است؟ البته که نه.

ویژگی دوم: ارتباط اجتماعی

این گروه از زوج‌ها با اجتماع رابطه دارند و در انجمن‌های شهری و منطقه‌ای رفت‌وآمد می‌کنند و به‌طور کامل از وضعیت تحصیلی دانش‌آموزانشان باخبرند.

ویژگی سوم: تبادل عاطفی

آنها مدام احساسات و عواطفشان را میان همدیگر رد و بدل می‌کنند چون می‌دانند که اگر خانواده‌ای تغذیه نشود، خواهد مرد.

ویژگی چهارم: توانایی حل اختلاف از طریق گفت‌وگو

در میان این زوج‌ها مشاجره نیز وجود دارد اما آنها ابتدا می‌کوشند دلیل مشاجره را میان خود معلوم کنند و با صحبت کردن آرام درباره آن راه‌حلی برای مشکلاتشان بیابند.

زوج وابسته

ویژگی اول: نگرانی

زندگی این گروه نیز همانند گروه قبلی بر پایه «ما» و عقاید مشترک‌شان می‌چرخد؛ البته با این تفاوت بزرگ که ترس از اختلاف همیشه در میان آنها وجود دارد. آنها همواره می‌کوشند از جدال فرار کنند تا مبادا توافق میان آنها به خطر بیفتد.

ویژگی دوم: ارتباط اجتماعی اندک

رابطه آنها با جامعه تا حد ممکن کاهش یافته است و به روابط خارج فامیلی به شکل یک تهدید نگاه می‌کنند.

ویژگی سوم: تزلزل

گرچه این زوج‌ها زندگی باثباتی دارند اما هر لحظه این احتمال وجود دارد که این ثبات تبدیل به نوعی خستگی و نفرت شود.

ویژگی چهارم: تقسیم وظایف کلیشه‌ای

درباره تقسیم وظایف، زوج‌های وابسته از یک روش کلیشه‌ای پیروی می‌کنند، در حالی که در میان زوج‌های رفیق گاهی اوقات برخی وظایف با توافق و همدلی به دیگری واگذار می‌شود. در زوج‌های وابسته، تنها زمانی که هر یک از زوجین وظیفه خود را به خوبی انجام دهند، زندگی خوب است و در غیر این صورت، مشاجره رخ نشان می‌دهد.

زوج پیله‌ای

این زوج‌ها در حباب خود تنها هستند. همدیگر را تحسین می‌کنند. به هم مهربانی می‌کنند تا به محبت جهان خارج نیاز نداشته باشند. هر چیزی که بتواند زوج‌ها را از هم جدا کند، به عنوان مشکلی احساسی است که ممکن است رابطه آنها را خراب کند. والدین پیله‌ای حتی نمی‌توانند در زندگی خود جایی برای فرزندان‌شان باز کنند. زوج‌های پیله‌ای افرادی هستند که درگذشته سختی کشیده‌اند یا از عزیزان‌شان جدا مانده‌اند و هم‌اکنون با ایجاد یک پیوند عاطفی بسیار قوی تلاش می‌کنند خود را تسلی دهند، اما مهم‌ این است که بپذیریم دیگری مسئول از بین بردن غم‌های گذشته ما نیست. هیچ کس جز خود ما نمی‌تواند به ما کمک کند از دردها و تجربیات تلخ گذشته فرار کنیم.

زوج شریک

ویژگی اول: فرد‌محوری

زوج‌های شریک، از هم فاصله دارند. هر یک کار شخصی خود را انجام می‌دهد و مسیر خاص خود را در زندگی دنبال می‌کند. این نوع از زن و شوهرها با جامعه ارتباط دارند و بیرون (مسافرت، دیدن اقوام، مراسم مذهبی) می‌روند اما هرگز این کار را با هم انجام نمی‌دهند.

ویژگی دوم: جذابیت تجارب آنها برای یکدیگر

یکی از دلایلی که سبب طولانی شدن زندگی آنان می‌شود، جذاب بودن تجربیات آنها برای همدیگر است. آنها هیچ علاقه‌ای به همدیگر ندارند، بلکه تنها برای نفع خود در زندگی تلاش می‌کنند و همین امر سبب می‌شود آنها جزو افرادی باشند که بیش از هر زوج دیگری احتمال جدایی و طلاق در آنها وجود دارد.

زوج مشابه

این زوج‌ها بی‌علاقه‌ترین افراد نسبت به هم هستند. هیچ‌چیزی جز مسایل خسته‌کننده روزانه بین آنها رد و بدل نمی‌شود. نسبت به هم بی‌تفاوت‌اند. هیچ‌گونه جذابیتی برای یکدیگر ندارند و هریک سرگرم کار خویش هستند. این زوج‌ها زندگی طولانی با هم دارند ولی خوشبخت نیستند. متاسفانه تعداد این نوع زوج‌ها از تمامی انواع دیگر نیز بیش‌تر است.

سمیه مقصودعلی/آرشیو مجله خانه خوبان