اختلالات وابسته به مواد

اختلالات مربوط به مواد شبه افيوني - اپيوئيد

مواد شبه افيوني (اپيوئيد) دست كم از 3500 سال پيش و اكثراً به شكل ترياك خام در محلول هاي الكلي ترياك به كار رفته اند. نخستين بار مورفين در سال 1806 و كدئين در سال 1832 از ترياك جدا شدند. واژه هاي opiate (افيون) و opioid (شبه افيون) از واژه opium (ترياك) گرفته شده است كه به معناي عصاره خشخاش است و حاوي تقريباً 20 نوع آلكالوئيد و از جمله مورفين است. هروئين رايج ترين ماده افيوني مورد سوءمصرف است كه قابليت انحلال و قدرت اثر آن از مورفين بيشتر است. به دليل همين خواص هروئين از سرخوني – مغزي عبور مي كند و اثري سريعتر از مورفين دارد.
مواد افيوني را مي توان از راه دهان، انفيه بيني، تزريق وريدي يا زير جلدي مصرف كرد. مواد افيوني به دليل اثرات نشئه آور كه در مصرف كننده ايجاد مي كنند، از لحاظ ذهني اعتيادآور هستند. نشانه هاي همراه عبارتند از احساس گرما، سنگيني اندام ها، خشكي دهان، خارش صورت (به خصوص بيني) و برافروختگي صورت. در پس سرخوشي اوليه، يك دوره حالت رخوت پيدا مي شود كه در اصطلاح معتادين چٌرت ( nodding ) ناميده مي شود. در كساني كه تجربه اي با مواد افيوني نداشته اند، اين مواد ممكن است حالت ملال، تهوع و استفراغ ايجاد كنند.

علایم:

علايم ترك مواد افيوني عبارتند از: كرامپ هاي شديد عضلاني و دردهاي استخواني، اسهال شديد، كرامپ هاي شكمي، آبريزش از بيني، اشك ريزش، سيخ شدن موها، خميازه كشيدن، تب، اتساع مردمك، افزايش فشارخون، تاكي كاردي و بي نظمي حرارت بدن. ميل شديد براي مواد افيوني ممكن است تا ماه ها پس از ترك دوام يابد. خصوصيات همراه ترك مواد افيوني عبارتند از: بي قراري، تحريك پذيري، افسردگي، لرزش، ضعف، تهوع و استفراغ

روشهای درمان بیماری

دارودرمانی:

متادون در حال حاضر داروي استاندارد انتخابي براي درمان وابستگي به مواد افيوني است. متادون به جاي داروي مورد مصرف معتادين به آنها داده شده و موجب فرونشيني علايم ترك مي شود. طول مدت تاثير متادون از 24 ساعت تجاوز مي كند. بنابراين يك دوز واحد روزانه كفايت مي كند. درمان نگهدارنده با متادون تا زماني تجويز مي شود كه بتوان بيمار را از متادون كه خود اعتيادآور است بازگرفت. روان درماني انفرادي، رفتار درماني، رفتار درماني شناختي، خانواده درماني، گروه هاي حمايتي (نظير معتادين گمنام) و آموزش مهارت هاي اجتماعي همگي ممكن است در بيماران خاص موثر باشند.