نبردی سه‌جانبه

کارشناس: حجت‌الاسلام استاد علی‌اکبر مظاهری

پرسش:

رفتار اسلامی با مادری که قصد بر هم زدن زندگی پسرش را دارد و پشت سر عروسش، نزد پسرش، بدگویی می­کند و اعصاب پسرش را خرد می‌کند، چیست و چه‌گونه باید باشد؟ ضمناً پسر، هرچه به مادر مهربانی می­کند، دست‌بردار نیست.

پاسخ:

1. جنگ میان عروس و مادر شوهر، از جنگ­های کهن و پرزیان در فرهنگ و جامعه ماست. این ستیز نامبارک، هیچ برنده­ای ندارد. ما نام این نبرد فضیلت‌سوز را «نبرد بی‌برنده» می­گذاریم. این آفت خانوادگی، در جامعه ما از پیشینیان، نسل‌به‌نسل گذشته تا اکنون به ما رسیده است. حقاً که این میراث، بد میراثی است.

ستیزه به جایی رساند سخن          که ویران کند کاخ­های کهن ^{(فردوسی)}

اگر نسل ما عاقل باشد، نباید آن را به نسل­های بعدی به میراث دهد.

2. در این نبرد ایمان‌سوز، سه نفر نقش دارند؛ مادر، پسر و عروس. نقش مادر و عروس را همگان می­بینند و آن را مذمت می­کنند؛ اما نقش پسر، کم‌تر دیده می­شود. حال آن­که نقش پسر، نه‌تنها کوچک­تر از نقش مادر و عروس نیست، بلکه گاهی بزرگ­تر است.

مدیریت نادرست پسر، نفتی است که بر این آتش افشانده می­شود؛ بلکه گاهی عاملی است که آتش را می­افروزد. ما در کاوش­ها و تجربه­های مشاوره‌ای­مان به این نتیجه­ تلخ رسیده­ایم که بسیاری از این نزاع­ها به سبب کردار پسر و ضعف مدیریت اوست.

هنگامی‌که «یار نو» به زندگی آید و به «یار کهن» بی‌مهری شود، گویا هووی آزاردهنده برای یار کهن آمده است. طبیعی است که یار کهن، این جفا را برنمی‌تابد و خواسته یا ناخواسته، هووگری می­کند؛ اما مدیریت درست پسر می‌تواند در آغاز، از ایجاد نزاع پیش‌گیری کند و در صورت ایجاد، مانع شعله‌وری آن شود و آبی بر آتش افشاند.

3. گاهی مادر، پس از همسردارشدن پسر، به سهم خود از پسرش قناعت نمی­ورزد؛ همه­ وجود پسر را برای خود می‌خواهد. حال آن­که این پسر، دیگر آن پسر دیروز نیست؛ او اکنون همسری دارد که خواهان سهمي کلان از وجود پسر است و این حق عروس است.

تمامیت‌خواهی مادر، در افروزش آتش، عامل بزرگی است. اگر مادر به سهم خود از پسر قناعت ورزد، یا آتشی برنمی‌افروزد یا چندان شعله­ور نمی­شود که از روزگار هر سه، دمار برآورد.

4. انحصارطلبی عروس و سهم‌خواهی ناروای او نیز، از عوامل افروزش آتش است. گاهی عروس از یاد می­برد که همسرش از زیر بوته­های بیابان سر بر نیاورده است؛ بلکه پدر و مادری دارد. مادر او، در پدید آمدن و پرورش او، سهمی کلان و بی‌بدیل دارد.

اکنون چه باید کرد؟

1. شما فنون مدیریت همه‌جانبه زندگی مشترک را بیش‌تر فرا بگیرید؛ با مطالعه، مشاوره، تفکر. مسئله­تان را واکاوی و علت­یابی کنید. بی‌طرفانه و همه‌جانبه به آن بنگرید؛ با نگرشی از سر عقلانیت و نه عصبانیت. در سؤالتان یک‌سویه­نگری و عصبانیت دیده می­شود. آن را اصلاح کنید.

2. احترام مادر واجب است؛ از بزرگ‌ترین واجب­ها. بی‌حرمتی به ایشان حرام است؛ از سنگین­ترین حرام­ها. در هیچ صورتی مجاز به حرمت‌شکنی حریم مادر نیستیم. رنجاندن ایشان و سوزاندن دل او، به زندگی این‌جهانی و آن‌جهانی آدمی لطمه می­زند.

3. حقوق همسرتان را مراعات کنید. نگذارید به ایشان ستم شود؛ حتی از ناحیه مادر. هر کدام از همسر و مادر را در جایگاه خود بنشانید. می­توان با مدیریت و ظرافت، حقوق هر دو را مراعات کرد و به هیچ‌کدام جفا نکرد و هیچ‌یک را فدای دیگری نکرد.

4. اگر با مادر در یک منزل زندگی می­کنید، زندگی­تان را جدا کنید؛ به‌تدریج و بدون تنش و قهر.

5. نگذارید میان مادر و همسرتان هووگری به وجود آید. به هر دو محبت و احترام کنید؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌کدام نپندارند که شما متعلق به دیگری هستید. نیز هیچ‌یک خیال نکند که شما،‌ انحصاراً متعلق به او هستید؛ «که هر چیزی به‌جای خویش نیکوست». آدمی توان آن را دارد که به هر یک از همسر و مادر، سهم کافی از محبت و احترام را نثار کند.

6. با مشاوری دانا و توانا، مشاوره حضوری انجام دهید. این مشاوره، کمک نیکویی است برای اصلاح زندگی­تان. ان‌شاءالله.

منبع: نشریه خانه خوبان، شماره102