سال نوی عشاق

سید بن ‌طاووس در کتاب «اقبال الاعمال؛ اعمال ماه رمضان» تعبیر جالبی دارد. اینکه عده‏اى اول سالشان، اول فروردين است.

مثل يك نوجوان كه تلاش مى‏كند اول فروردين لباس نو در بر كند. درخت‌ها هم اول سالشان فروردين است كه لباس‌های نو و تازه در بر مى‏كنند. يك كشاورز، اول سالش اول پاييز است كه در آمد مزرعه را حساب مى‏كند. تاجرى كه كارگاه توليدى دارد هم اول سالى را براى خود تعيين مى‏كند؛ امّا آن‌ها كه اهل سير و سلوك‌اند، اول سالشان ماه مبارك رمضان است و حساب‌ها را از ماه مبارك تا ماه مبارك بعدى بررسى مى‏كنند. از همین رو بزرگان دین اهمیت ویژه‌ای برای این ماه عزیز قائل می‌شدند. امام خمینی(ره) به عنوان بنیان‌گذار انقلاب اسلامی هیچ‌گاه از ارتباط با خدا غافل نبودند. ارتباطی که در ماه رمضان به اوج خود می‌رسید. با گوشه‌ای از برجستگی‌های زندگی امام خمینی(ره) در ماه مبارک رمضان آشنا شوید.

 

لغو ملاقات‌ها؛

حضرت امام ملاقات‌های خود را در ماه مبارك رمضان لغو مى‏كرد. تا بيشتر به دعا و قرآن برسند و مى‏فرمود: «خودِ ماهِ رمضان، كارى [مجزا] است».

 

اهتمام به مستحبات ماه؛

ایشان دگرگونى خاصى متناسب با اين ماه در زندگى خود ايجاد مى‏كردند، به‌گونه‌ای كه اين ماه را، سراسر، به تلاوت قرآن مجيد و دعا كردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپرى مى‏كردند. نقل شده است: «وقتی حضرت امام در ماه مبارک رمضان در فصل گرمای نجف اشرف، برای نماز جماعت ظهر و عصر، با زبان روزه به مدرسه مرحوم آیت‌الله بروجردی تشریف می‌آوردند، هر روز، اول هشت رکعت نوافل ظهر را می‌خواندند و بعد نماز ظهر را با اذان و اقامه نسبتاً طولانی می‌خواندند و بعد از تعقیبات نماز ظهر، هشت رکعت نوافل عصر را می‌خواندند و بعد نماز عصر را با اذان و اقامه، مانند نماز ظهر می‌خواندند و بعد از تعقیبات، تشریف می‌بردند. این کار در آن سن، در آن هوای گرم و آن حال روزه، کار آسانی نبود که حتی جوان‌ها موفق به آن بشوند؛ اما امام، با اقبال تمام این‌گونه جدیت در عبادات داشتند».

 

کم خوری؛

به هنگام سحر و افطار، بسيار كم مى‏خوردند، به گونه‏اى كه خادمشان فكر مى‏كردند كه امام، چيزى نخورده است.

 
عبادت شبانه؛
امام توجه خاصى به نوافل داشتند و هرگز، نوافل را ترك نمى‏كردند. نقل شده است كه امام، در نجف اشرف، با آن گرماى شديد، ماه مبارك رمضان را روزه مى‏گرفت و با این‌که در سنين پيرى بودند و ضعف بسيار داشتند، تا نماز مغرب و عشاء را به همراه نوافل به‏جاى نمى‏آوردند، افطار نمى‏كردند! و شب‏ها تا صبح، نماز و دعا مى‏خواندند و بعد از نماز صبح، مقدارى استراحت مى‏كردند و صبح زود، براى كارهايشان آماده مى‏شدند.

آخرين ماه مبارك رمضان دوران حيات امام، به گفته‏ ساكنان بيت، از ماه مبارك رمضان‏هاى ديگر متفاوت بود! امام هميشه، براى خشک‌کردن اشك چشمشان دستمالى را همراه داشتند، ولى در آن ماه مبارك رمضان، حوله‏اى برمى‏داشتند تا به هنگام نمازهاى نیمه‌شبشان، از آن استفاده كنند.

 
توجه ويژه به قرآن؛
امام در هر فرصتى كه به ‏دست مى‏آوردند، ولو اندك، قرآن مى‏خواندند. بارها ديده شد كه امام، حتى در دقايقى قبل از آماده شدن سفره - كه معمولاً به بطالت مى‏گذرد - قرآن تلاوت مى‏كنند.  امام بعد از نماز شب تا وقت نماز صبح، قرآن مى‏خواندند.

يكى اطرافيان امام مى‏گويد: امام در نجف، چشمشان درد گرفت و به دكتر مراجعه كردند. دكتر بعد از معاينه‏ چشم امام گفت: «شما بايد چند روزى قرآن نخوانيد و به چشمتان استراحت ‏بدهيد». امام خنديدند و فرمودند: «دكتر، من، چشم را براى قرآن خواندن مى‏خواهم! چه فايده‏اى دارد كه چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما يك كارى كنيد كه من بتوانم قرآن بخوانم.

برخی گمان می‌برند آنچه در «مفاتیح‌الجنان» مبنی بر ختم قرآن هر سه در ماه مبارک مستحب است، بعید و ناممکن است. اما سيره معصومین (ع) و علمای دین نشان می‌دهد که این کار مقدور و ممکن است. همچنان که يكى از همراهان امام در نجف، اظهار مى‏كرد كه ایشان در ماه مبارك رمضان، هر روز ده جزء قرآن مى‏خواندند، يعنى در هر سه روز، يك بار قرآن را ختم مى‏كردند.

علاوه بر آن، هر سال چند روز قبل از ماه مبارك رمضان، دستور مى‏دادند كه چند ختم قرآن براى افرادى كه مد نظرشان بود، قرائت ‏شود.

 

توشه‌گیری برای یک سال؛

در بیانات امام خمینی(ره) تلاش برای خودسازی در ماه رمضان، تلاش ارزشمندی است که با حفظ و مراقبت از آن می‌توان سال‌های پیش روی خود را نیز بیمه کرد. ایشان می‌فرمایند:

«ماه رمضان مي‌تواند انسان‌ را موفق‌ به‌ بسياري‌ از امور بكند. ماه مبارك‌ مي‌تواند انسان‌ را طوري‌ كند كه‌ تا ماه‌ مبارك‌ ديگر يا تا آخر [عمر] ديگر كنترل‌ بشود و ‌ از آنچه‌ رضاي‌ خداست تخطي ‌نكند. من‌ اميدوارم‌ كه‌ همه‌ ما موفق‌ بشويم‌ به‌ اينكه‌ اين‌ ماه‌ مبارك‌ را با ذكر خدا و توجه‌ به‌ خداي‌ تبارک‌وتعالی‌ به‌ پايان‌ برسانيم‌، كه‌ خداي‌ تبارک‌وتعالی‌ در عيد رمضان‌ به‌ ما عيدي‌ عنايت‌ كند‌«.

منبع: مجله شماره 122 خانه خوبان

به علت کثر ارجاعات، پی‌نوشت‌ها در تحریریه مجله موجود است.