حسود کوچولو
بررسی حسادت در کودکان
کارشناس: علی صادقي‌سرشت
پرسش:
برای درمان حسادت فرزند خود چه باید بکنیم؟
پاسخ:
1. رفاقت را جایگزین رقابت کنید!
یکی از دلایل مهم شکل‌گیری حسادت آنست که محیط خانه و مدرسه به صورت خواسته یا ناخواسته، هشیارانه یا ناهشیارانه، پر از فضای رقابت و چشم و هم‌چشمی شود؛ رقابت در این سنین، خواه ناخواه، باعث پیدایش حسادت می‌شود. آنچه باید به جای رقابت مورد توجه والدین و مربیان قرار گیرد، ایجاد روحیه همکاری درمیان بچه‌ها و شرکت دادن آنها در کارهای گروهی‌است که در حقیقت همه برنده هستند، تا غبطه جای حسادت را بگیرد.
2. حسادت را به رسمیت بشناسید!
والدین گرامی! مربیان محترم! حسادت کودکان را به صورت مستقیم محکوم نکنید. حسادت آنها خبر از احساس سرخوردگی، ناکامی و یا دیده نشدنی است، که آنها در حال حس کردن آن هستند. به او نشان دهید که احساسش را برای دوست‌داشتنی بودن می‌فهمید بدون آنکه بخواهید برچسب حسود به او بزنید. نیز بفهمانید برای شما تأمین این احساس در او مهم است. از سویی بفهمانید که برای رسیدن به این هدف مهم چه کارهایی شما یا او می‌تواند انجام دهد. مثلا بگویید: «می‌دونم سختته وقتی من خواهر کوچیکتو می‌خوابونم، خودت لباس‌هات رو عوض کنی! اگه من به او کمک می‌کنم چون ضعیف‌تر از شماست نه اینکه چون بیشتر از شما دوستش دارم؛ اما اگر کمی صبر کنی حتما به تو کمک می‌کنم».
3. الگو باشید!
والدینی که در خانه مدام از این و آن بد می‌گویند و حسادت خود را به شیوه‌های کلامی ابراز می‌کنند و حتی گاه برای ضربه زدن به دیگران در جمع و خلوت، نقشه می‌کشند و فرزند آنها شاهد این نقشه‌کشی است، باید بدانند که الگوی نامناسبی برای فرزند خود هستند. فرزندان ما آن می‌شوند که ما هستیم نه آنچه ما می‌خواهیم.
4. جرقه حسادت را خاموش کنید!
توجه و محبت افراطی به یک فرزند در حضور دیگر فرزندان یعنی روشن کردن جرقه حسادت. تا می‌توانید در حضور فرزندتان از کودکان دیگر و به خصوص خواهر و برادرهایش تعریف نکنید. از سویی عدم رسیدگی خود به یک فرزند را به گردن فرزند دیگر نیندازید، مثلا به کودکی که به نوزاد حسادت می‌کند، نگویید: «بچه خوابیده نمی‌تونیم به پارک بریم». بگویید: «عصر وقتی هوا خنک‌تر شد به پارک می‌رویم». از سویی می‌توانید براي بودن با هر كودك‌تان، زماني از روز را به صورت جداگانه اختصاص دهيد تا دریابد که در دریافت محبت از والدین خود، رقیبی جدی که حق او را ضایع کند، وجود ندارد.
5. تشویق به تلاش کنید!
کودکان در سن ابتدایی به شدت نسبت به کسب موفقیت و شایستگی حساس هستند. آنها در این سن خیلی زود نتیجه می‌گیرند که در یک فعالیت خاص توانمند هستند و یا شکست خورده‌ای تمام عیار! معمولا آنها هر نمره‌ای پایین‌تر از کامل را یک جور شکست در ذهن خود تفسیر می‌کنند. به جای تمرکز دادن آنها بر موفقیت یا شکست، آنها را روی تلاش کردن درست تمرکز دهید. برای مثال اگر کودک در نقاشی ضعیف است اما به آن مبادرت می‌ورزد و مدام احساس شکست در مقابل دوست خودش که نقاشی خوب دارد می‌کند، به او می‌توانید بگویید: «منم بعضی کارها رو مثل نقاشی خیلی دوست داشتم اما در اون‌ها ضعیف بودم؛ با این حال اون‌قدر تلاش کردم و تمرین کردم تا اینکه در اون کار بهتر و بهتر شد. تو هم هر چه بیشتر تمرین کنی نقاشی‌ات زیبا‌تر از قبل می‌شود».
6. استعدادیابی کنید!
استعدادهای هر کودک را کشف کرده و زمینه پرورش آن را فراهم نمایید تا با رسیدن به سطحی از توانمندی در آن زمینه به یافته‌هایی دست پیدا کند که بتواند به آن افتخار کند و از خودکم‌بینی در مقابل موفقیت‌های دیگران نجات یابد. یادتان باشد که اگر يكي از فرزندان‌تان را در زمينه‌اي تحسين مي‌كنيد، حتما توانمندي‌‌ها و برجستگي‌هاي كودك ديگرتان را نيز بيان كنيد.
7. عدالت بورزید!
روزی رسول خدا(ص) با یاران خود سخن می‌گفت. کودکی وارد مسجد شد و در گوشه‌ای از مسجد به پدرش رسید. پدر به سرش دست کشید و او را روی زانوی راست خود نشاند. اندکی بعد دختر او آمد و او هم کنار پدرش رفت. پدر به سر او نیز دستی کشید ولی او را روی زمین نشاند. حضرت رسول(ص) فرمودند: «چرا او را بر زانوی دیگرت ننشاندی؟!» مرد، دخترش را بر زانوی دیگر نشاند. پیامبر فرمودند: «هم اکنون عدالت ورزیدی.»2
والدین محترم! در همه چیز عدالت را رعایت کنید. وقتی برای یکی از فرزندان‌تان خرید می‌کنید، مطمئن باشید که خواسته‌های فرزند دیگری هم از نظرتان دور نمانده است. بهتر است در حد امکان در یک روز برای همه فرزندان خود آنچه نیاز دارند، بخرید.
منبع: نشریه خانه خوبان، شماره100
پی‌نوشت‌ها
1.محمد محمدی‌ری‌شهری، حکمت‌نامه کودک، ص 222.
- بازدید: 0