تَن‌های تنها
طلاق عاطفي
کارشناس: حجت الاسلام علی صادقی سرشت
پرسش:
چند وقتی است من و همسرم حرف یکدیگر را نمی فهمیم، ترجیح می دهیم کمتر باهم حرف بزنیم؛ چراکه چند دقیقه بیشتر نمی گذرد که کار به دعوا و بی احترامی می کشد؛ چه باید بکنیم تا عشق شیرین ابتدای زندگی مشترکمان به ما برگردد؟
پاسخ:
عامل اول: پاییز باورها
یکی از مهم‌ترین عواملی که تنها را تنها می‌کند، باورهایی است که فرد را به سمت تنها شدن و فاصله گرفتن از طرف مقابل می‌کشد:
- یکی از این باورهای نادرست، ناديده گرفتن و بي‌توجهي به تفاوت‌هاي جنسيتي و شخصيتي زنانه و مردانه است. در ابتدای زندگی، این تفاوت‌ها خیلی به چشم نمی‌آیند؛ زیرا عشق اولیه، معمولاً بسیار آتشین است؛ اما به مرور زمان که اين عشق آتشین فروکش می‌کند، نادیده گرفتن این تفاوت‌ها باعث فاصله گرفتن زوجین از يک‌دیگر می‌شود.
- یکی دیگر از باورهای نادرست، باورهای اشتباه کلی است که در گفتار و رفتار زوجین اثر می‌گذارد. باورهای کلی (مانند «مردها بي‌عاطفه‌اند.»، «زن‌ها غيرمنطقي‌اند.»، «بي‌وفايي در خون مردهاست.» و «جواهرات به جان زن‌ها بسته است.») باعث دور شدن همسران از يک ديگر مي‌شود.
عامل دوم: پاییز رابطه
ارتباط، یک ضرورت است و مهارت‌های ارتباطی ـ به ويژه مهارت روابط میان‌فردی و مهارت ارتباط مؤثر ـ هنری برتر و ضروری تر است؛ مهارت روابط ميان فردی و مهارت ارتباط مؤثر، ترکیبی از چند مهارت است: مهارت‌هاي خوب گوش كردن، زيبا سخن گفتن، استفاده مثبت از نگاه، لبخند زدن، روش‌هاي ابراز محبت، توجه به حالت‌هاي چهره و ... . عدم توجه و يادگيري اين مهارت‌ها و دوري از به كار بردن آن‌ها در روابط روزانه، مي‌تواند زندگي را به سردي و بی‌عاطفگی كشانده و زن و مرد را روزبه‌روز از هم دورتر كند.
عامل سوم: پاییز انتقاد
ماهیت «نقد» تند است و اگر «نقد» با روش درست انجام نشود، طعم آن تند تر خواهد بود و به صفای روابط زوجین، بیش تر لطمه می‌زند. برخی زوجین، نقد سازنده را به سرزنش و ايراد گيري مداوم تبدیل می‌کنند؛ ايرادگيري و سرزنش، دو نشانه دارد: يكي اين‌كه فرد منتقد، شخصيت طرف مقابل را نشانه مي‌گيرد، نه رفتارش را و دوم آن‌كه فرد منتقد، از انتقاد بيش تر براي خنك كردن دل خود استفاده مي‌كند، نه ساختن طرف مقابل؛ در نقد سازنده با توجه دادن طرف مقابل به عملكرد اشتباه و موضع گيري در برابر آن، استفاده نكردن از كلمات كلي و كليشه اي (مانند «هميشه ...» يا «هرگز ...»)، بيان خوبي‌هاي طرف مقابل پيش از بيان انتقاد و عدم مقابله به مثل، آرامش بيش‌تري براي اصلاح روابط و برطرف كردن ايراد فراهم مي‌شود.
عامل چهارم: زمستان اختلاف
اختلاف نظر، جزئی از زندگی زناشويي است. شیوه نادرست برخورد با این اختلاف نظرها سبب می‌شود اختلاف‌ها به زمستانی سرد در فضای رابطه تبدیل شود؛ برخی همسران از روش‌هاي نادرست زیر برای برخورد با اختلاف‌ها استفاده می‌کنند:
- قضاوت عجولانه: يعني این‌که نديده و نشنيده، طرف مقابلشان را محكوم كرده، سپس به جايگاه قاضي مي‌روند و شتاب‌زده حكم صادر مي‌كنند و در آخر هم اگر فرصت كنند، آن را به مرحله اجرا مي‌گذارند. نقطه مقابل این رفتار، فرمايش معصوم است: «قرار ده امر برادر دينى خود را در بهترين مورد آن. و هر گاه كلمهاى از دهان او خارج شد، گمان بد و شر درباره او مبر و تا جايى كه ممكن است، آن را حمل به خير كن!»1
- مقایسه: مقایسه همسر با زن یا مرد دیگر برای تخریب او، می‌تواند امنيت و آرامش را از فضاي رواني خانه دور کند؛ زیرا طعم تلخ مقایسه به این راحتی‌ها از ذهن همسر پاک نمی‌شود.
- ناسپاسی: برخی زوجین، تمام زحمت‌هايی را که همسرشان در زندگی می‌کشد، وظيفه او می‌دانند و کارهای خود را لطفی شایسته تقدیر! این حالت روحی، زوجین را به‌جای سپاس‌گزاری به فضای طلب‌کاری وارد می‌کند.
- مرور تلخ: خيلي وقت‌ها دعوا و مشاجره كه آغاز مي‌شود، در مدتي كم، آلبوم سياه خاطرات تلخ مشترک باز مي‌شود و هر کدام برای کم نیاوردن، اشتباهات واقعی یا غیر واقعیِ طرف مقابل در گذشته را به رخش می‌کشد.
چگونه «من» «ما» می‌شود؟
حالا كه به چند عامل در مورد جدايي عاطفي همسران اشاره كرديم، بهتر است به راه‌هايي براي جلوگيري از رسيدن به طلاق عاطفي در زندگي يا دور كردن آن از كانون سردشده خانواده اشاره كنيم:
1. روشن است که حرکت در جهت مخالف عواملی که در بالا گفتيم، از جمله راه‌کارهای مهم در امان ماندن از طلاق عاطفی است؛ برای نمونه، زن و مرد بايد از تفاوت‌هاي يک‌ديگر آگاه شوند و آن‌ها را به‌عنوان بخشي از وجود همسرشان بپذيرند. همسران کامياب در رابطه عاطفي، مي‌كوشند هم درباره خود و هم در رابطه با همسرشان، شناختي جامع داشته باشند. افزون بر اين كار، آن‌ها تلاش مي‌كنند صفات منفي خود و راه‌هاي اصلاح و تغيير آن‌ها را بيابند. آن‌ها هم‌چنين نقاط قوت همسرشان را شناسايي كرده و از آن‌ها تقدير و تشكر به عمل مي‌آورند.
2. به فرموده رسول رحمت(ع) زوجین مي‌توانند از بهترین اخلاق دنیا و آخرت بی‌بهره نمانند؛ ایشان می‌فرمایند: «آيا شما را به بهترين اخلاق دنيا و آخرت خبر ندهم؟ گذشتن از كسى كه به تو ستم كرده و پيوستن با كسى كه از تو بريده و نيكى با كسى كه به تو بدى كرده و بخشيدن به كسى كه تو را محروم كرده است».2
3. برخي حرف‌ها و دلگيري‌هاي گذشته به درون اعماق زوجین نفوذ کرده و با کوچک‌ترین جرقه‌ای می‌تواند به یک انفجارِ رابطه‌ای تبدیل شود. يك يا چند نشست دوستانه، در فضايي آرام و در صورت لزوم در حضور یک متخصص روان‌شناس، می‌تواند این زخم‌های کهنه را التیام بخشد.
4. برآورده نشدن هر نيازي در انسان به افزايش اضطراب و ايجاد فشار رواني در او مي‌انجامد. يكي از مهم‌ترین نيازهايي كه طبعاً لازم است در بستر خانواده به آن پاسخ داده شود، نياز جنسي زوجين است كه برآورده نشدن آن به مرور زمان، سبب بداخلاقي، ناسازگاري و سردي روابط زن و مرد مي‌شود. توجه داشتن همسران به وظايف زناشويي، آراستگي و استفاده از بوي خوش در خانه، سبب مي‌شود زوجين بتوانند خيلي زود پايه‌هاي ناپايدار زندگي‌شان را از لغزش دور كنند؛ البته گاه در این باره به مشاوره‌های اختصاصی با متخصصان متعهد نیاز دارند تا از سردی زمستان در روابط جلوگیری کنند.
برای خرید کتاب تن ها تنها اینجا کلیک نمایید.
1. ارشادالقلوب، ترجمه طباطبايى، ص 83.
2. اصول‌كافي، ج 2، ص 107.
منبع: نشریه خانه خوبان، شماره102
- بازدید: 0