تجربه مشاور

خیره به آینه

مهدی عباسی؛ روان شناس

مراجعه کننده‌ای داشتم که می‌گفت: «گاهي خيلي مايلم كه بتوانم قيافه خود و هيئت رفتارم را در طول روز مشاهده كنم. براي مثال ده ساعت از زندگي‌ام را در حالت طبيعي و بدون آمادگي قبلي فيلم‌‌برداري كنند و سپس آن فيلم را كه نشانگر رفتارهاي خودآگاه و ناخودآگاهم است ببينم. ببينم چطور آدمي هستم، مردم با ديدن رفتارهايم ممكن است درباره‌ام چگونه فكر ‌كنند و چه بازخوردي داشته‌ باشند. به معناي دقيق‌تر از خودم بيايم بيرون و خودم را از بيرون ببينم». اين درست همان چیزی است که در برخی روایات ذکر شده؛ خود را باید در آینه چیزهایی مثل دوست، فرزند و نظر دیگران ببيني. خود اين تكنيك، درمان‌كننده است. اين فوق‌العاده است كه كسي بتواند از خودش بيرون بيايد و حالات و رفتار خودش را از بيرون بنگرد و بررسي كند. زن و شوهري به من مراجعه كردند؛ خانم ابراز مي‌كرد همسرم به من با گفتن الفاظي زشت و نامناسب بي‌احترامي مي‌كند و من از اين رفتارش فوق‌العاده ناراحت مي‌شوم و احساس بسيار بدي پيدا مي‌كنم. بنده در يك شرايط كنترل شده از اين تكنيك استفاده كردم. با گرفتن اجازه، از او خواستم همان حرکات و حالات زمان عصبانیت را دوباره بازی کند. ابتداي كار، مرد با شنيدن خواسته‌ام خيلي به هم ريخت. او را آرام كردم و گفتم تو با يك انگيزه عالي و براي حل مشكلاتت مراجعه كرده‌اي، بنابراين همكاري كن. آن شخص چون آدم فرهيخته‌اي بود و شعور بالايي داشت، قبول كرد. با خود‌آگاهي حالت عصبانيتش را بازي كرد. اين‌دفعه ناخودآگاه عمل نكرد. توجه داشت که آن كلمه‌هاي زشت دارد از دهانش بيرون مي‌آيد و چه اثرات مخربي بر همسرش دارد. بعد به او گفتم اجازه مي‌دهي من عين تو بازي كنم. با اجازه‌اش خودم هم عين رفتار او را در هنگام خشمش بازي كردم و او ديد. بعد از مدتي خانم گفت كه ديگر خبري از هتاكي‌هاي گذشته همسرم نيست. اگر اين‌ اراده خداوند كه در قيامت «ما همه چيز را به تو نشان مي‌دهيم و اعمالت را به گردنت مي‌اندازيم» در همين دنيا هم امكان داشت روي بدهد، فوق‌العاده بود. خيلي خوب مي‌شد ما مي‌توانستيم فيلم زندگي معمولي خودمان را با ديد نقادانه ببينيم. خواجه‌ ربيع مي‌گويد: «اگر گناه بوي بد داشت، هيچ‌كس گناه نمي‌كرد»؛ حيف كه گناه ظاهرا بوي بد ندارد..

منبع: نشریه خانه خوبان، شماره100